Officiële feestdagen en vrije dagen: wat je moet weten

Misvatting over vrije dagen op officiële feestdagen
Het is een veel voorkomend misverstand dat werknemers automatisch vrij zijn en recht hebben op loondoorbetaling op officiële feestdagen, zoals bijvoorbeeld Koningsdag, Pinksteren en Kerst.

Het staat nergens in de wet dat je als werkgever verplicht bent een werknemer vrij te geven op een officiële feestdag.

Cao en/of arbeidsovereenkomst bepalen vrije dagen
Hoewel veel werkgevers hun werknemers vrij geven op officiële feestdagen, zijn zij hiertoe dus niet verplicht, tenzij dat in de toepasselijke cao staat.

Als er geen cao van toepassing is, of als er niets over vrije dagen op officiële feestdagen in staat, kan in de arbeidsovereenkomst worden afgesproken of er wel of niet wordt gewerkt op een officiële feestdag.

In bepaalde branches, zoals in de zorg, de horeca en de offshore, is noodzakelijk dat wordt doorgewerkt op officiële feestdagen. Andere sectoren, zoals de schoonmaak, logistiek en handelshuizen, zijn vrij op 1 mei (Dag van de Arbeid) – wat in Nederland geen officiële feestdag is – maar werken door op een officiële feestdag zoals Koningsdag.

Werkgevers kunnen dus, in het belang van de onderneming, afspraken maken ten aanzien van het wel of niet werken op officiële feestdagen. Als een officiële feestdag is aangemerkt als vrije dag, dan gaat dat niet ten koste van de vakantiedagen van de werknemer.

Ruilen van feestdagen
In een arbeidsovereenkomst of cao kan worden afgesproken dat de ene officiële feestdag kan worden ingeruild voor een andere feestdag. Dan is wel belangrijk om duidelijk te maken of dit alleen geldt voor erkende officiële feestdagen (Nieuwsjaardag, Pasen, Pinksteren, Kerst, Hemelvaartsdag, Koningsdag en Bevrijdingsdag), of dat werknemers ook kunnen ruilen met dagen zoals bijvoorbeeld het Suikerfeest en/of Keti Koti.

Vakantiedagen
Naast officiële feestdagen – die wel of niet als vrije dag zijn aangemerkt – hebben werknemers wettelijk recht op een vast aantal vakantiedagen per jaar (20 bij een fulltime dienstverband). Daar bovenop vergoeden werkgevers vaak nog extra vakantiedagen (bovenwettelijke vakantiedagen). Uitgangspunt is dat vakantie volgens de wensen van de werknemer wordt vastgesteld, tenzij gewichtige redenen zich daartegen verzetten (bijvoorbeeld onderbezetting).

Verplichte vrije dagen
In principe kan een werkgever dus niet bepalen wanneer de werknemer met vakantie gaat. Wel is mogelijk om als werkgever bepaalde dagen – zoals bijvoorbeeld Goede Vrijdag of de dag na Hemelvaartsdag – als verplichte vrije dagen aan te wijzen. Een verplichte vrije dag gaat wel ten koste van een vakantiedag van de werknemer.

Patricia Neijtzell de Wilde

Advocaat, Partner, Brantjes Advocaten