Oekraïense vluchtelingen inzetten op de Nederlandse arbeidsmarkt?

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne raakt ons allemaal. Verbijsterd en vol onbegrip zien we hoe huizen verwoest worden en mensen massaal op de vlucht slaan. Veel bedrijven staan te springen om iets te kunnen betekenen, maar weten niet altijd hoe. Zij kunnen (en willen) bijvoorbeeld Oekraïense vluchtelingen werk aanbieden. Kan dat zomaar? Nee, nog niet, maar er zijn versoepelingen op komst.

Welke verplichtingen gelden?

Nu geldt dat Oekraïners een tewerkstellingsvergunning (TVG) of gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) nodig hebben om in Nederland te mogen werken. De voorwaarden voor het verkrijgen van die vergunningen zijn streng. Zo mag er bijvoorbeeld geen EU-/EER of Zwitserse werknemer zijn die het werk kan doen en UWV toetst of het gaat om een moeilijk vervulbare vacature. Ook duren de procedures relatief lang.

Worden personen zonder TVG of GVVA tewerkgesteld, dan riskeren werkgevers een boete van € 8.000,– per illegale werknemer en bij herhaling een verhoging van 50%, 100% of 200%.

Ook moeten personen over een zorgverzekering beschikken als ze gaan werken. Als zij dat niet hebben, riskeren de onverzekerden een boete en lopen werkgevers het risico voor de zorgkosten op te draaien.

Daarnaast moeten ze, naast een arbeidsovereenkomst, een BSN-nummer hebben, en een Nederlands adres.

Personen met de Oekraïense nationaliteit kunnen zich inschrijven bij de gemeente waar zij tijdelijk verblijven. Zij verblijven dan rechtmatig in Nederland en krijgen een BSN-nummer. Met het BSN-nummer kan een zorgverzekering worden aangevraagd. Het moeilijkste punt is dus nu nog de TVG/GVVA.

Versoepelingen op komst

Het ministerie van SZW onderzoekt mogelijkheden om toegang tot de arbeidsmarkt voor Oekraïners tijdelijk te verruimen en andere opvang- en zorgmaatregelen te treffen.

Inmiddels is de Richtlijn Tijdelijke Bescherming geactiveerd. Hierdoor krijgen mensen die het conflict in Oekraïne ontvluchten en vóór of op 24 februari 2022 in Oekraïne woonden, of verbleven met een beschermde status, een jaar bescherming in EU-lidstaten, met een verlengingsmogelijkheid van zes maanden tot een jaar. De beschermde status biedt alleen nu nog geen mogelijkheid om ook in Nederland te werken zonder TVG/GVVA. Dat gaat veranderen.

De regelgeving ten aanzien van Oekraïense vluchtelingen wordt verder versoepeld door een vrijstelling van de TVG/GVVA, met een meldplicht. De streefdatum is 1 april 2022. Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen dan – onder andere condities, maar zonder TVG/GVVA – legaal in Nederland werken. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en denken graag mee over condities van de arbeidsrelatie.