Signalering: Nieuwe Arbitragewet per 1 januari 2015

Arbitrage wordt steeds vaker gebruikt als alternatief voor geschilbeslechting bij de rechter. Zo worden bouwgeschillen regelmatig beslecht door de Raad van Arbitrage voor de Bouw (RvA). Ook wordt geregeld afgesproken dat geschillen worden beslecht door arbitrage conform het arbitragereglement van het Nederlands Arbitrage Instituut (NAI). Bij de beslechting van internationale handelsgeschillen (bijvoorbeeld bij de International Chamber of Commerce (ICC)) speelt arbitrage ook vaak een belangrijke rol.

Eind mei 2014 is het Wetsvoorstel Modernisering Arbitragerecht aangenomen door de Eerste Kamer en per 1 januari 2015 treedt deze in werking. De huidige arbitragewet dateert van december 1986 en gaat dus al bijna 28 jaar mee. De zogenaamde ‘best practices’ die in de loop der jaren zijn ontstaan, zijn in de nieuwe wet gecodificeerd. Het gaat vooral om wijzigingen in het vierde boek van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (“Rv”), dat geheel gewijd is aan arbitrage. De wetgever heeft aan de hand van een aantal hoofddoelen belangrijke wijzigingen doorgevoerd:

Innovatie

Een belangrijk doel van de wetgever was het vereenvoudigen van de arbitragewetgeving. Het is echter de vraag of dit is gelukt, nu er 35 nieuwe artikelen aan de reeds bestaande 57 artikelen van Boek 4 Rv zijn toegevoegd. De procedure voor vernietiging van arbitrale vonnissen wordt in ieder geval wel eenvoudiger. Deze moet voortaan worden ingesteld bij het Hof in plaats van bij de rechtbank. Hiermee wordt voorkomen dat twee feitelijke instanties zich over de zaak moeten buigen. Dit scheelt partijen een kostbare en tijdrovende rechtsgang.

Modernisering

Middels artikel 1072b Rv wordt het toegestaan om ten minste deels elektronische middelen te gebruiken in de procedure. Processtukken en correspondentie kunnen voortaan per e-mail worden verstuurd. Indien voorzien van een elektronische handtekening wordt een digitaal vonnis zelfs gelijkgesteld met een origineel en gewaarmerkt afschrift van het vonnis.

Verdere lastenvermindering voor partijen

Naast het wegvallen van een tweede rechtsgang bij de feitenrechter, zullen voor partijen nog meer financiële lasten wegvallen door de opheffing van de depotverplichting van arbitrale vonnissen. Dit is vastgelegd in artikel 1058 Rv. Overigens kunnen partijen wel afspreken dat het vonnis alsnog wordt gedeponeerd. Het wordt mogelijk om een wrakingsverzoek door een arbitrage-instituut te laten behandelen. Onder de huidige wet moet de voorzieningenrechter van de rechtbank eraan te pas komen. Met deze wijzigingen beoogt de wetgever aansluiting bij de internationale arbitragepraktijk te zoeken en daarmee Nederland haar concurrentiepositie te verbeteren.

Daarnaast zijn er nog een aantal wijzigingen in de arbitragewet die voor u van belang kunnen zijn:

Betere consumentenbescherming

Het arbitraal beding wordt op de zwarte lijst van onredelijke bezwarende bedingen geplaatst (artikel 6:236n BW). Dit zorgt ervoor dat een geschil tussen een consument en een ondernemer niet “zomaar” door middel van arbitrage kan worden beslecht. De consument heeft door het voorstel een maand de tijd om te kiezen voor arbitrage of niet. De gedachte is dat dit het vertrouwen van de consument in arbitrage zal vergroten. Het gevolg voor de ondernemer is dat deze er vanaf 1 januari 2015 rekening mee moet houden dat een geschil, ondanks een arbitraal geding, toch bij de rechter terecht kan komen.

Meer contractvrijheid voor partijen

Een aantal bepalingen, waaronder bepalingen met betrekking tot bewijsvoering en hoger beroep, zal voortaan van regelend recht zijn. Dit houdt in dat partijen zelf afwijkende afspraken hierover mogen maken. Hierbij valt te denken aan afspraken over de hoeveelheid schriftelijke stukken die mogen worden uitgewisseld en of er al dan niet een mondelinge behandeling zal volgen en afspraken over deskundigen en getuigen.

Deze nieuwe regels zijn overigens alleen van toepassing op arbitrageprocedures die vanaf 1 januari aanstaande aanhangig worden gemaakt. Voor procedures die voor die tijd worden gestart, blijft het huidige recht gelden. Naar verwachting zullen de verschillende Nederlandse arbitrage instituten hun reglementen aanpassen aan de nieuwe wet. Indien u te maken heeft met en geschil dat door arbitrage beslecht zal worden, dan staan wij vanzelfsprekend tot uw beschikking voor verdere advisering op maat.