De VAR wordt afgeschaft. Wat nu?

Op 2 juli 2015 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het wetsvoorstel voor de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. De verwachting is dat de Eerste Kamer het wetsvoorstel zal goedkeuren in de tweede helft van 2015 en dat deze wet in werking zal treden op 1 januari 2016.

VAR WORDT AFGESCHAFT

Indien de wet wordt aangenomen door de Eerste Kamer, dan wordt de mogelijkheid om een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) aan te vragen bij de Belastingdienst afgeschaft (met ingang van 2016).

Een VAR is een verklaring van de Belastingdienst waarin wordt aangegeven hoe de onderlinge verhouding tussen een opdrachtgever en opdrachtnemer (fiscaal) wordt aangemerkt. Op basis daarvan kan worden bepaald of al dan niet loonbelasting en premies ten behoeve van de opdrachtnemer moeten worden ingehouden en afgedragen.

PLAN VOOR INVOERING BESCHIKKING GEEN LOONHEFFINGEN (BGL) GAAT NIET DOOR

Oorspronkelijk was het de bedoeling dat in plaats van de VAR in de toekomst een ‘Beschikking geen loonheffingen’ bij de Belastingdienst aangevraagd zou kunnen worden die min of meer dezelfde zekerheid zou bieden als de VAR. Dit gaat echter niet door.

Hoe krijgt een opdrachtgever in 2016 dan zekerheid dat hij inderdaad geen loonbelasting en premie hoeft in te houden en af te dragen? Het antwoord op die vraag is: “Die zekerheid krijg je niet.”

MODELOVEREENKOMST (TOETSING VOORAF)

Vanaf 2016 kunnen opdrachtgever en zzp-er er voor kiezen om hun afspraken vast te leggen in een modelovereenkomst. Uit die modelovereenkomst moet uiteraard blijken dat partijen niet beogen een arbeidsovereenkomst te sluiten en dat de overeenkomst heeft te gelden als een ‘overeenkomst van opdracht’. Deze modelovereenkomsten kunnen aan de Belastingdienst ter beoordeling worden voorgelegd. De Belastingdienst zal dergelijke overeenkomsten ook op haar website publiceren, zodat iedereen die kan downloaden en gebruiken. Als volgens een goedgekeurde overeenkomst wordt gewerkt, wordt de zzp-er als opdrachtnemer en niet als werknemer beschouwd en hoeft de opdrachtgever geen loonbelasting en premies in te houden en af te dragen.

BELASTINGDIENST TOETST OOK ACHTERAF (GEBRUIK MODELOVEREENKOMST = GEEN GARANTIE)

Echter, de Belastingdienst toetst na 1 januari 2016 ook achteraf of de inkomsten van de zzp-er als winst uit onderneming of als loon uit dienstbetrekking wordt beschouwd. De feitelijke situatie is leidend. Het werken met een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst biedt dus geen garantie tegen naheffingen door de fiscus. De Belastingdienst kan achteraf toch nog van mening zijn dat de zzp-er geen echte zelfstandige is, maar werkt op basis van een arbeidsovereenkomst of een (fictief) dienstverband en een naheffing (eventueel met boetes) opleggen bij de opdrachtgever. Dat zal met name kunnen gebeuren als de (voormalig) zzp-er toch bijvoorbeeld een WW-uitkering aanvraagt en het UWV deze toekent. Dan zal de fiscus zal ook premies willen heffen (met terugwerkende kracht).

TOETSINGSKADER BELASTINGDIENST

Hoe toetst de Belastingdienst nu of een zzp-er wel een echte zelfstandig ondernemer is? Daarvoor hebben de Belastingdienst en het UWV al jarenlang de Beleidsregels Beoordeling Dienstbetrekking. Deze beleidsregels worden ook toegepast bij aanvragen voor VAR-verklaringen om te toetsen of de aanvrager voor een VAR-verklaring in aanmerking komt – en dus een ‘echte’ ondernemer is. De vragen die moeten worden beantwoord zijn:

– Is de opdrachtnemer is verplicht de arbeid persoonlijk te verrichten?
– Is de opdrachtgever verplicht tot betaling van loon?
– staat de opdrachtnemer in een gezagsverhouding tot de opdrachtgever?

Als het antwoord op alle vragen ‘ja’ is, is sprake van een arbeidsovereenkomst en wordt de ‘opdrachtnemer’ niet als zzp-er beschouwd, maar als werknemer.

CONCLUSIE

De conclusie is dat – als de wet wordt aangenomen – een opdrachtgever met ingang van 1 januari 2016 geen zekerheid meer heeft of ten aanzien van een opdrachtnemer al dan niet loonbelasting en premies moeten worden afgedragen. Het werken met een vooraf door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst biedt weliswaar meer zekerheid, maar levert geen garantie op. Opdrachtgevers zullen na 1 januari 2016 dan ook zelf kritisch beoordelen of de zzp-ers die zij inhuren wel echte zelfstandigen zijn.

Zoals gezegd moet de wet nog door de Eerste Kamer worden aangenomen. Anticiperend daarop heeft de Belastingdienst aangegeven dat er nu al geen VAR voor 2016 meer kan worden aangevraagd. Er hoeft voor 2015 geen nieuwe VAR meer te worden aangevraagd als de situatie voor de zzp-er in 2015 niet is veranderd ten opzichte van 2014.