Inhoudsopgave
Onlangs kreeg een cliënt van mij tot tweemaal toe te maken met advertentiefraude. Door een listige truc van “reclamebureaus†werd mijn cliënt opeens geconfronteerd met allerlei facturen van ruim €Â 1.000. In deze blog bespreek ik wat advertentiefraude is en hoe het werkt. Vervolgens zal ik aangeven wat u als ondernemer hiertegen kunt beginnen en verwijzen naar de recente wetgeving op het gebied van advertentiefraude (ook wel acquisitiefraude genoemd).
Wat is advertentiefraude?
Advertentiefraude is een vorm van fraude waarbij malafide organisaties ondernemers benaderen met het doel hen een opdracht voor het plaatsen van een advertentie te verkopen, terwijl het reclamebureau niet daadwerkelijk de intentie heeft de advertentie te plaatsen en/of deze te verspreiden. Advertentiefraude wordt gepleegd door organisaties die zich veelal voordoen als reclame- of adviesbureaus. Vaak zijn kleine ondernemers hiervan de dupe.
Hoe werkt advertentiefraude?
Hoe gaan deze malafide organisaties te werk? Het lijkt heel simpel: de ondernemer wordt telefonisch benaderd en verteld dat de advertentie in de brochure voor bv. kinderziekenhuizen klaar is en of de ondernemer deze nog even wil controleren voor plaatsing. De ondernemer heeft echter geen idee waar deze persoon het over heeft en kan zich niet herinneren eerder gesproken te hebben met het reclamebureau. Dan verwijst het reclamebureau naar een eerder telefoongesprek dat plaats zou hebben gevonden, waarin gesproken zou zijn over het plaatsen van een advertentie van de ondernemer in een brochure voor kinderziekenhuizen. Bij de advertentie zou een kleurplaat zitten voor zieke kinderen. Ook laat het reclamebureau weten dat de ondernemer eerder aan een dergelijke actie zou hebben meegedaan. Hoewel de ondernemer dus niet bekend was met eerder gevoerde telefoongesprekken of deelname aan dergelijke acties, wordt de ondernemer overtuigd doordat het reclamebureau de advertentietekst voorleest die de ondernemer altijd gebruikt voor advertenties. Blijkbaar is er inderdaad eerder een advertentie geplaatst, zo denkt de ondernemer ten onrechte. Vervolgens zegt het reclamebureau dat er nog een e-mail volgt met daarin een voorbeeldadvertentie waar de ondernemer akkoord op moet geven. Over kosten is in het telefoongesprek niet gesproken. De e-mail betreft echter een offerte, waarop wel degelijk (bedekt) bepaalde kosten vermeld staan. De ondernemer bevestigt akkoord te zijn met de plaatsing van de advertentie. En zie daar: een overeenkomst is tot stand gekomen – aldus redeneert het reclamebureau.
Uit nader onderzoek blijkt onbetrouwbaarheid reclamebureau
Wanneer nader onderzoek wordt verricht naar de achtergrond van de malafide reclamebureaus vallen een aantal zaken op. De reclamebureaus hebben vaak een schimmige website, waarop geen contactgegevens vermeld staan. En als er al een telefoonnummer op staat, is deze buiten gebruik of men krijgt telkens een voicemail. Bestudering van de uittreksels van de Kamer van Koophandel tonen aan dat de bedrijven in plaats A (statutair) gevestigd zijn. De vestigingsplaats blijkt vervolgens een leegstaand pand te zijn. Fysiek zijn de bedrijven daar in ieder geval niet gevestigd. De bestuurder van het reclamebureau staat al dan niet vermeld op het uittreksel van de Kamer van Koophandel. Opmerkelijk is ook dat de bestuurder ver weg woont van de vestigingsplaats van zijn onderneming. Verder lijken de reclamebureaus onvindbaar op bv. LinkedIn. Dit is opmerkelijk, aangezien dergelijke bedrijven toch juist voorstander zouden moeten zijn van het zichzelf digitaal profileren. Ten slotte schakelen de reclamebureaus, bij gebreke van betaling van de factuur door de ondernemer, vaak een (onbekend) incassobureau in. Het incassobureau schakelt op haar beurt een gerenommeerd deurwaarderskantoor in die de ondernemer daarna dagvaardt en eventueel de procedure voert namens het incassobureau (dus niet namens het reclamebureau zelf). Kortom, uit alle omstandigheden blijkt al dat het hele zaakje stinkt.
Wat kunnen ondernemers hiertegen doen?
Voorkomen is beter dan genezen, zo ook bij advertentiefraude. Mocht u echter toch geconfronteerd worden met een zogenaamde tot stand gekomen overeenkomst tussen u en het reclamebureau, dan biedt het volgende enige houvast.
Allereerst kan gesteld worden dat er in het geheel geen overeenkomst (van opdracht) is overeengekomen. Een van de eisen waaraan een rechtsgeldig tot stand gekomen overeenkomst moet voldoen, is immers dat deze voldoende bepaalbaar is. In de overeenkomst moet informatie zijn opgenomen over wat, hoeveel, wanneer, waar en de prijs (de kernbedingen). Dit ontbreekt mogelijk in de ‘bevestigingsemail’. Daarnaast kan gezegd worden dat er tussen partijen ook geen wilsovereenstemming is ontstaan; een ander vereiste voor totstandkoming van een overeenkomst.
Wanneer de rechter wel oordeelt dat er een overeenkomst tot stand zou zijn gekomen, dan kan deze vernietigd worden, omdat deze tot stand is gekomen door bedrog of onder invloed van dwaling. Ten slotte kan de ondernemer de vraag opwerpen of het reclamebureau überhaupt wel tot uitvoering van de overeenkomst is overgegaan, in die zin dat zij daadwerkelijk de brochure (met advertentie) verspreid heeft over de kinderziekenhuizen. Als het reclamebureau dit niet aan kan tonen, rust op de ondernemer geen betalingsverplichting en is zij bevrijd van de overeenkomst.
Wetgeving ter bestrijding van acquisitiefraude
Gelukkig komt de wetgever gedupeerde ondernemers tegemoet. Recentelijk, op 19 februari 2016, heeft de Eerste Kamer namelijk een wetsvoorstel aangenomen, waarin geregeld is dat ondernemers eenvoudig onder een overeenkomst uit kunnen komen als die via een ‘misleidende omissie’ tot stand is gekomen. Vastgelegd wordt bovendien wanneer aanbieders “in ieder geval misleidend†bezig zijn. Dat is het geval als bewust essentiële informatie wordt weggelaten of onduidelijk wordt gepresenteerd. Bovendien wordt de bewijslast omgedraaid, waardoor de malafide organisatie (en dus niet de ondernemer) aan moet tonen dat er sprake is van een rechtsgeldig tot stand gekomen overeenkomst en niet van een misleidende mededeling. Ook wordt acquisitiefraude tegen ondernemers strafbaar gesteld met een boete van maximaal €Â 81.000 of een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar. Hiermee hoopt de wetgever acquisitiefraude in de toekomst te kunnen bestrijden. Een goede ontwikkeling!
Ook het programma “Opgelicht?!†besteedde in 2015 aandacht aan advertentiefraude. Zie in dat kader de uitzendingen van 3 februari en 13 oktober 2015.
Op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen? Meld u aan voor onze periodieke legal updates of volg ons op LinkedIn of Twitter.
Deze blog is geschreven door Dennis Jolly (advocaat bij Brantjes Advocaten).
