Tijdens het WK voetbal hebben zich twee incidenten voorgedaan die een interessante kwestie blootleggen.

Ten eerste het “bijtincident” waarbij aanvaller Luis Suarez (Uruguay) de Italiaanse verdediger Giorgio Chiellini zou hebben gebeten. De scheidsrechter constateerde geen overtreding. De wereldvoetbalbond FIFA besloot echter om naderhand alsnog een schorsing op te leggen aan Suarez van vier maanden, negen internationale wedstrijden, en een boete van € 100.000. De scheidsrechter zou het incident namelijk niet hebben waargenomen, waardoor de FIFA bevoegd zou zijn om alsnog sancties op te leggen, aldus de FIFA.

Het tweede incident betreft de botsing tussen de Colombiaan Juan Zuñiga en de Braziliaan Neymar, waarbij laatstgenoemde een ruggenwervel brak. De scheidsrechter gaf hiervoor geen rode of gele kaart. Wel verzocht de Braziliaanse voetbalbond (CBF) de FIFA om Zuñiga sancties op te leggen voor het incident. De FIFA besloot hierop dat zij geen sancties meer kon opleggen omdat de scheidsrechter het voorval had waargenomen.

Deze twee incidenten roepen de vraag op wanneer een scheidsrechter wordt geacht een bepaald voorval te hebben waargenomen en hoe dit moet worden vastgesteld. Dit is een relevante vraag omdat de FIFA Disciplinary Committee (de tuchtcommissie van de FIFA, die onder meer schorsingen kan opleggen) geen besluit kan nemen over een kwestie waar een scheidsrechter al een beslissing over heeft genomen. Dit betreft niet alleen beslissingen om voor bepaald gedrag een sanctie op te leggen (bijvoorbeeld een gele of rode kaart) maar ook beslissingen om in een voorkomend geval bewust geen sanctie op te leggen. De Disciplinary Committee kan wél besluiten nemen in voorvallen die aan de aandacht van de scheidsrechter zijn ontsnapt en vervolgens aan de Disciplinary Committee worden voorgelegd (“serious infringements which have escaped the match officials’ attention”).

Om vast te stellen of een scheidsrechter iets wel of niet heeft waargenomen is ten eerste van belang de verklaring van de betrokken scheidsrechter(s) zelf. De FIFA hecht daar veel waarde aan. Zo volgt uit de FIFA reglementen dat uitgegaan moet worden van de juistheid van de feiten die zogenoemde “match officials” hebben geconstateerd (“match officials’ reports”). Match officials zijn niet alleen maar de scheidsrechters, maar ook de lijnrechters, de vierde official, en andere personen die een bepaalde verantwoordelijkheid dragen tijdens een wedstrijd. Bij tegenstrijdigheid geeft de verklaring van de scheidsrechter echter de doorslag. Dit duidt erop dat indien een scheidsrechter dus verklaart dat hij iets niet heeft gezien, daar dan dus van moet worden uitgegaan.

Tegenbewijs leveren is echter mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan camerabeelden waaruit blijkt dat de scheidsrechter het voorval moet hebben waargenomen en (dus) bewust moet hebben besloten om geen sanctie te treffen.

Ook is het niet ondenkbaar dat een benadeelde partij, zoals Suarez en/of de voetbalbond van Uruguay (de Asociación Uruguaya de Fútbol) dan wel de werkgever van Suarez (thans FC Barcelona), besluit om een scheidsrechter onder ede een getuigenverklaring te laten afleggen bij een rechter (op straffe van meineed indien een scheidsrechter niet de waarheid vertelt). De mogelijkheid is niet uit te sluiten dat een scheidsrechter ten overstaan van de FIFA verklaart dat hij/zij een bepaald voorval niet zou hebben gezien, louter teneinde de FIFA in staat te stellen om de betreffende speler alsnog te sanctioneren. Zeker in een situatie als die van Suarez, waarin de kranten na de wedstrijd bol stonden van kritiek op Suarez en op het feit dat hij hiermee weg leek te zijn gekomen. Hierdoor kan de scheidsrechter een (onterecht) besluit om een speler niet te straffen in feite alsnog laten “repareren”. De scheidsrechter blijft dan zelf min of meer buiten schot.

Bovendien zijn de betrokken belangen groot. Barcelona kan immers lange tijd geen beroep doen op Suarez en dat is voor een club als Barcelona schadelijk. Ook is Suarez lange tijd niet inzetbaar voor de voetbalbond van Uruguay.

Al met al denk ik dat de discussie in de kwestie Suarez voor een niet onbelangrijk deel zal gaan over de vraag of de scheidsrechter het bewuste voorval wel of niet heeft waargenomen. Daarvoor is niet zozeer relevant de ernst van de overtreding. Dat kan dus nog een interessante wending geven aan beide zaken.

Bronnen:

http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2014/m=7/news=disciplinary-update-on-matters-relating-to-brazil-colombia-match-2401371.html

http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2014/m=6/news=disciplinary-proceedings-opened-against-luis-suarez-2384766.html

http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2014/m=6/news=luis-suarez-suspended-for-nine-matches-and-banned-for-four-months-from-2386354.html

http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2014/m=7/news=appeals-of-suarez-and-the-uruguayan-fa-rejected-sanctions-upheld-2403024.html

De FIFA Disciplinary Code is te downloaden via: http://www.fifa.com/mm/document/affederation/administration/50/02/75/discoinhalte.pdf